Διαχείριση των ψυχολογικών επιπτώσεων της καραντίνας
Καραντίνα και ένας κατακλυσμός σκέψεων και συναισθημάτων υπάρχει ξανά.
Οι αυτόματες σκέψεις των περισσότερων ανθρώπων στο άκουσμα της λέξης καραντίνας ήταν «όχι πάλι..» και αναπτύχθηκαν διάφορα συναισθήματα όπως θυμός, αγανάκτηση, απελπισία, εκνευρισμός, αλλά και άγχος, ανασφάλεια για το αύριο, φόβος για την υγεία, ταυτόχρονα ελπίδα στο άκουσμα ενός εμβολίου, αλλά και απογοήτευση στο άκουσμα αρνητικών ειδήσεων…
Το υπόβαθρο των συναισθημάτων μας στην καραντίνα
Και παράλληλα με όλα αυτά υπάρχει η ψυχική κόπωση, η αμφισβήτηση, η αμφιβολία, η άρνηση, η χαμηλή συμμόρφωση…
Οι σκέψεις και τα συναισθήματα που αναπτύσσουμε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης και σε μία καραντίνα εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων είναι το παρελθόν μας, τα βιώματά μας, το κίνητρό μας, η συναισθηματική μας εμπλοκή, η εργασία μας.
Η καραντίνα ουσιαστικά είναι ένα ακραίο μέτρο, το οποίο όμως κρίνεται απαραίτητο και στην πράξη μας φέρνει αντιμέτωπους με την απώλεια:
- την απώλεια στιγμών της καθημερινότητάς μας,
- την απώλεια της καθημερινότητάς μας, όπως την είχαμε συνηθίσει και όπως νιώθαμε ασφαλείς μέσα σε αυτήν,
- την απώλεια του αισθήματος της ελευθερίας του να επιλέγουμε και να υλοποιούμε,
- την απώλεια της άνεσης να κάνουμε τα πράγματα που εμείς θέλουμε,
- το φόβο της απώλειας της υγείας μας ή της υγείας των άλλων και
συχνά αναπτύσσουμε αγχώδεις διαταραχές, βιώνουμε ψυχοσωματικά συμπτώματα, κάνουμε σωματοποίηση, νιώθουμε θλίψη και θυμό, εκδηλώνουμε έντονες θυμικά συμπεριφορές, αισθανόμαστε εγκλωβισμό, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται η έντονη άρνηση και η αντίδραση, τις περισσότερες φορές λόγω του αισθήματος της αδικίας, της νοσοαγνωσίας αλλά και της κόπωσης.
Τι θα πρέπει λοιπόν να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας κατά τη διάρκεια μιας καραντίνας;
- Ότι ο φόβος και το άγχος για το αύριο, είναι λογικό συναίσθημα και πως όλοι φοβούνται, αρκεί να μην αφήσουμε αυτά τα συναισθήματα να φωλιάσουν μέσα μας και να μας κάνουν δυσλειτουργικούς.
- Το κίνητρο…
- Το σκοπό για τον οποίο γίνεται όλο αυτό
- Την ανάγκη συμμόρφωσης και κινητοποίησης του εαυτού μας και των άλλων
- Την ανάγκη απουσίας ακραίων συμπεριφορών
- Την ύπαρξη ενός τέλους.. γιατί είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι αυτό έχει μία συγκεκριμένη διάρκεια.
Μερικές πρακτικές συμβουλές λοιπόν για τη διαχείριση των ψυχολογικών επιπτώσεων της καραντίνας:
Ένα ημερολόγιο καταγραφής σκέψεων, σε ανθρώπους που υπεραναλύουν βοηθάει πολύ για να καταγράφουν ουσιαστικά αυτά που τους αγχώνουν. Χρησιμοποιείται συχνά σαν μέσο εκτόνωσης, αν και οι άνθρωποι το αποφεύγουμε. Εντούτοις είναι πολύ βοηθητικό, γιατί οι σκέψεις που δεν εκφράζονται γίνονται ένας φαύλος κύκλος που μας εγκλωβίζει σε ατέρμονα σενάρια.
Αποκτήστε το βιβλίο Νίκησε τον φόβο, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.
Η σημασία στης ρουτίνας στην καραντίνα
Μία καθημερινή ρουτίνα, καθώς βοηθάει στο να νιώθουμε ασφαλείς μέσα στην ανασφάλεια των ημερών και της περιόδου.
Η ρουτίνα αφορά ουσιαστικά την ύπαρξη ενός συγκεκριμένου καθημερινού προγράμματος που μας βοηθάει να έχουμε τον έλεγχο των σκέψεών μας και να νιώθουμε καλά με αυτά που έχουμε κάνει.
Προσαρμογή στην αλλαγή
Χρόνος: ο ανθρώπινος εγκέφαλος χρειάζεται χρόνο για να αντιληφθεί την αλλαγή και την προσαρμογή σε νέες συνθήκες.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σε περιόδους κρίσης εστιάζει στα αγχογόνα γεγονότα, γιατί εισπράττει ότι υπάρχει μία απειλή. Στην αρχή, λοιπόν, μπορεί να βιώσει σοκ και τρόμο, γιατί θα νιώσει ανασφάλεια για το μέλλον και αβεβαιότητα.
Θα προσπαθήσει να κάνει σενάρια, σε μία προσπάθεια ελέγχου της καθημερινότητας. Αυτό όμως στην πραγματικότητα δεν είναι βοηθητικό, καθώς το άγχος εγκλωβίζει σε αρνητικά μόνο σενάρια και σε μία πραγματικότητα που συχνά μας κάνει να νιώθουμε ανίσχυροι.
Η επίμονη και εμμονική ανάλυση των σχετικών δεδομένων για τον κορωνοϊό, απομακρύνοντας κάθε άλλη ηδοντρόπα δραστηριότητα, μας απομονώνει από τις υπόλοιπες στιγμές της καθημερινότητας.
Ψυχολογικά tips που βοηθούν στην καραντίνα
Μικροί καθημερινοί στόχοι, τους οποίους θα μπορείτε να επαναλαμβάνετε συχνά. Μπορεί να σας φαίνονται ασήμαντοι, δεν είναι όμως καθώς νιώθουμε ικανοποίηση όταν τους πετυχαίνουμε.
Στο κλείσιμο κάθε μέρας μία σύντομη αξιολόγηση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών… όμως αξιολόγηση και όχι κριτική, γιατί η κριτική μας εγκλωβίζει σε χαρακτηρισμούς, οι οποίοι μπορεί να μειώσουν την αυτό-εικόνα μας, την αυτοπεποίθησή μας και να μειώσουν την επιθυμία μας να προσπαθήσουμε.
Σε περιόδους κρίσης υπάρχει μία πληθώρα πληροφορίων… Η παραπληροφόρηση όμως ή η υπερβολική/συνεχής πληροφόρηση αυξάνει τα επίπεδα του άγχους, καθώς ουσιαστικά μας εγκλωβίζει στην καλλιέργεια σχετικών σεναρίων. Θα πρέπει λοιπόν να καθορίσουμε συγκεκριμένη ώρα ενημέρωσης.
Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, μπορεί να εγκλωβιστούμε στη σύγκριση με άλλους ανθρώπους, τον τρόπο με τον οποίο την βιώνουν, την οικονομική τους κατάσταση, την κατάσταση της υγείας τους. Η σύγκριση, όμως, επιτείνει το άγχος και αυξάνει το θυμό.
Εκτόνωση με διάφορες δραστηριότητες των επιπέδων του στρες… ο διαλογισμός, το διάβασμα, η μουσική, η μυϊκή χαλάρωση, το περπάτημα είναι μόνο μερικές από τις δραστηριότητες που λειτουργούν αγχολυτικά.
Η καραντίνα ευνοεί συχνά την παραμέληση του εαυτού μας.
Αξιοποιήστε τον καθρέφτη σας! Μην αγνοείτε την εξωτερική σας εμφάνιση, χωρίς αυτό να γίνεται εμμονή, αλλά αντίθετα δείξτε σεβασμό για τον εαυτό σας.
Δεν έχει σημασία αν είμαστε μέσα ή έξω από το σπίτι… τον εαυτό μας πρέπει να τον φροντίζουμε, γιατί αυτό σχετίζεται με την αυτό-εικόνα μας και την αυτοπεποίθησή μας.
Διαβάστε, ακούστε μουσική, περάστε χρόνο με αυτούς που δεν μπορείτε στην καθημερινότητα σας, ακόμα και αν αυτό γίνεται διαδικτυακά. Η επαφή μας με τους ανθρώπους, ιδιαίτερα για όσους δεν έχουν οικογένεια ή σταθερή σχέση είναι ανάσα για την καθημερινότητά τους…
Οι διαταραχές ύπνου είναι πολύ συνηθισμένες σε στρεσογόνες καταστάσεις, άλλοτε γιατί δυσκολεύεται να επέλθει ο ύπνος, άλλοτε λόγω ενός εφιάλτη. Διατηρείστε ένα πρόγραμμα ύπνου και να έχετε μία συγκεκριμένη ώρα που ξυπνάτε…
Φροντίστε τη διατροφή σας... η συναισθηματική υπερφαγία είναι φίλη του άγχους και της θλίψης
Αξιοποιήστε την εμπειρία της προηγούμενης καραντίνας. Τι από αυτά που κάνατε σας προκάλεσε μεγαλύτερη χαρά και τι μεγαλύτερη δυσαρέσκεια;
Η καραντίνα είναι μία στρεσογόνα περίοδος, την οποία ο καθένας μας θα τη βιώσει διαφορετικά και μοναδικά. Παρατηρήστε τον εαυτό σας, αναζητήστε συμμάχους και αν νιώσετε ότι δεν μπορείτε να ανταπεξέλθετε μόνοι σας, μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια και συμμάχους. Οι σύμμαχοι είναι πολύτιμοι στη ζωή μας..
Συγγραφή – Επιμέλεια Άρθρου
Σολταρίδου Ελένη – Ψυχολόγος
Ψυχολόγος, Msc, με γραφείο σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Υποψήφια διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Εξειδίκευση στη Διαχείριση Αγχωδών Διαταραχών και στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία.