Ιερά Μονή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Βογατσικό Καστοριάς

Η Ιερά Μονή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης βρίσκεται κτισμένη σε μία πολύ όμορφη τοποθεσία, με ανοιχτό ορίζοντα, κατάφυτη από βελανιδιές και σε κομβικό σημείο, ακριβώς κάτω από την έξοδο της Εγνατίας για Βογατσικό. Η πρόσβαση σ’ αυτήν είναι πανεύκολη για αυτοκίνητα και λεωφορεία κι ως εκ τούτου, πολλοί πιστοί την επισκέπτονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, τις μεν Κυριακές για εκκλησιασμό, τις δε καθημερινές γι’ ατομική προσευχή και μια ιδιαίτερη συνάντηση με την  Ηγουμένη Φιλοθέη.

Ιδιαίτερα όμως μεταβαίνουν εκεί πάμπολλοι προσκυνητές κατά τις δύο ημέρες που πανηγυρίζει η Μονή, την 21 Μαΐου και την Πέμπτη της Διακαινησίμου εκάστου έτους.

 

 

Η ιερά μονή Αγίου Κωνσταντίνου Βογατσικού είναι γνωστή σε όλη τη Δυτική Μακεδονία, κυρίως για τη θαυματουργή εικόνα του προστάτη Αγίου της, που φυλάσσεται στο καθολικό της και που δέχεται την προσκύνηση μεγάλου πλήθους Χριστιανών, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Η εν λόγω σεβάσμια Μονή ιδρύθηκε το έτος 1882, στο μέρος που είναι και σήμερα, κατά θαυμαστό τρόπο. Συγκεκριμένα, παρουσιάστηκε τότε ο Άγιος Κωνσταντίνος, κατ’ όναρ, στον ευσεβή κάτοικο του Βογατσικού Χρίστο Ζαμάνη και του υπέδειξε το ακριβές εδαφικό σημείο, όπου βρισκόταν θαμμένη η θαυματουργή εικόνα του. Ταυτόχρονα ο Άγιος, ζήτησε απ’ τον Ζαμάνη ν’ ανασύρει απ’ το χώμα την αναφερόμενη εικόνα και με τη βοήθεια των συγχωριανών του, να κτίσει στο μέρος εκείνο ένα ναό προς τιμήν του ιδίου (του Αγίου Κωνσταντίνου) και της μητέρας του Αγίας Ελένης, όπως κι έγινε.

Περιποιημένοι χώροι παντού

Η είσοδος του Ιερού Ναού

 

Ο Ναός από μέσα

Οι Θαυματουργές Εικόνες της Μονής

 

Πού Βρίσκεται;

Βρίκεται στο Βογατσικό, στον Νομό Καστοριάς, ενώ εκκλησιαστικά ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης. Συγκεκριμένα η Ιερά Μονή Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, βρίσκεται 2 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Βογατσικού και περίπου 20 χιλιόμετρα από την πόλη της Καστοριάς.

 

Η εορτή των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. 21^η Μαΐου.

Η 21^η Μαΐου κάθε έτους είναι πανηγυρική ημέρα για την αναφερόμενη Ιερά Μονή, διότι εορτάζουν οι πάτρωνες Αγίοι της Κωνσταντίνος κι Ελένη. Οι θρησκευτικές τελετές κι εκδηλώσεις γι’ αυτήν τη μεγάλη εορτή αρχίζουν την προτεραία. Συγκεκριμένα, το απόγευμα της 20^ης Μαΐου τελείται στο Καθολικό του Μοναστηριού πανηγυρικός Εσπερινός, παρουσία όλων σχεδόν των κατοίκων κι αρκετών απόδημων του Βογατσικού, καθώς και πολλών πιστών της γύρω περιοχής.

 

Η ανεύρεση της θαυματουργής εικόνας των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Το 1882, ο Άγιος Κωνσταντίνος παρουσιάστηκε στον ύπνο του πτωχού, αλλά ευσεβή Βογατσιώτη Χρίστου Ζαμάνη και του παρήγγειλε, να ζητήσει απ’ τους  συμπατριώτες του να σκάψουν στο εδαφικό σημείο του Γκουλιασιάνου που του υπόδειξε, για να βρουν την εικόνα του ίδιου Αγίου και της μητέρας του αγίας Ελένης, καθώς και το αντίστοιχο Αγίασμα (: πηγάδι με αγιασματικό ύδωρ).

Ο Ζαμάνης ήταν παντρεμένος με την καθ’ όλα ευσεβή και καλή νοικοκυρά, Ρούσα ονόματι. Δεν είχε επάγγελμα κι έκαμνε διάφορες δουλειές του ποδαριού, που λέμε. Την εποχή των εργασιών των αμπελιών πήγαινε με το μεροκάματο στο κλάδεμα, σκάψιμο και σε άλλες δουλειές, όπως στο θέρο των δημητριακών, όπου τέλος πάντων τον ζητούσαν. Κι αν δεν εύρισκε δουλειά, πήγαινε στο δάσος (ρουμάνι) κι έφερνε με το γαϊδουράκι του καυσόξυλα, που τα πουλούσε στους συγχωριανούς του. Ήταν ολιγαρκής και ευχαριστημένος από την αμοιβή της εργασίας του. Πάντα στο στόμα του είχε τις λέξεις «Δόξα τω Θεώ», Δόξα τον Πανάγαθο». Αγαπούσε όλους τους ανθρώπους κι ήταν καλός και αγαθός. Εκτιμόταν πολύ από τους γνωστούς του, για την καλωσύνη του. Κάθε πρωί, ξεκινώντας για τη δουλειά του έκαμνε το σημείο του Σταυρού και αυτό τον βοηθούσε να πάνε όλα καλά.

Μια φθινοπωρινή μέρα βρέθηκε στο δάσος του Γκουλιασιάνου και ασχολιόταν με το μάζεμα των ξύλων. Πάνω απ’ το κεφάλι του έλαμπε ο ήλιος, ενώ γύρω του, χαμηλά στρώματα ομίχλης κινούνταν απ’ τις χαράδρες προς τα υψώματα. Ευρισκόμενος σ’ αυτό το μαγευτικό περιβάλλον ο Ζαμάνης, σήκωσε το βλέμμα του πάνω στον ουρανό, για να ευχαριστήσει τον Πανάγαθο και Παντοδύναμο Θεό, που του χάρισε υγεία και μια καλή μέρα για τη δουλειά του. Ξαφνικά, κάτι άκουσε εκεί κοντά του, μα δεν είδε τίποτα. Για δεύτερη φορά άκουσε καθαρά τη φωνή του Αγίου Κωνσταντίνου να λέει: «είμαι ο άγιος Κωνσταντίνος. Πήγαινε στο χωριό και ζήτησε βοήθεια από τους συγχωριανούς σου, να ’ρθουν, να σκάψουν και να με βγάλουν από τη γη». Φοβήθηκε, διότι δεν είδε τίποτα, αλλά μόνον άκουσε, μα δεν μπορούσε να μην εκτελέσει την παραγγελία του Αγίου. Γύρισε στο σπίτι του, τα διηγήθηκε όλα στη γυναίκα του, ενώ τον βασάνιζε η σκέψη: «Άραγε, θα με πιστέψουν;».

Κοιμήθηκε. Ο νους του έτρεξε μακριά στο δάσος, όπου άκουσε λόγια, μα δεν είδε πρόσωπο. Βασανίστηκε ώρα πολλή. Στον ύπνο του ήρθε ο άγιος Κωνσταντίνος, τον πήρε από το χέρι, τον οδήγησε στη σημερινή τοποθεσία της Εκκλησίας και τον πρόσταξε:

— «Κάμε αυτό που σου λέγω».

Ο Χρίστος ξύπνησε αμέσως.

— «Δεν μπορεί να είναι αλλιώς», σκέφθηκε, «ήταν ο Άγιος».

Την επομένη μέρα βγήκε στην αγορά. Τα πόδια του βάδιζαν δειλά – δειλά, μα οδηγημένα από τον Άγιο. Μπήκε στο καφενείο, όπου ήταν και οι προύχοντες του χωριού. Ήταν μέρα εργάσιμη. Οι φτωχοί ήταν στις δουλειές τους και μόνον οι οικονομικά ανεξάρτητοι και οι υπερήλικες βρίσκονταν εκεί. Φοβισμένος και με χλωμή την όψη, παρακάλεσε τους ευρισκομένους να τον ακούσουν. Να ακούσουν την παραγγελία του αγίου Κωνσταντίνου. Και τους διηγήθηκε όλα όσα συνέβησαν. Τους κάλεσε να τον βοηθήσουν, να σκάψουν και να βρουν την εικόνα. Πολλοί τον πίστεψαν και του υποσχέθηκαν βοήθεια. Πολλοί οι άνθρωποι, πολλές οι γνώμες τους. Μεταξύ αυτών βρισκόταν και ο άρχοντας Κωνσταντίνος Σαββαρίκας, «ο Κόκιας», όπως τον έλεγαν οι συγχωριανοί του, ο οποίος, παίρνοντας το λόγο δεν μάλωσε τον Χρίστο Ζαμάνη, μα τον περιγέλασε λέγοντάς του: «Σ’ εσένα βρέθηκε να παρουσιασθεί ο άγιος; Θα στραβοκοιμήθηκες, φαίνεται».

Ο Ζαμάνης γύρισε σπίτι του, μα στο Βογατσικό το θέμα της ημέρας ήταν ο Άγιος:

— «Δεν μπορεί να λέγει ψέματα ο Ζαμάνης», μονολογούσαν οι Βογατσιώτες, «είναι θεοσεβούμενος άνθρωπος και καλός νοικοκύρης».

Την άλλη μέρα αποφάσισε και πήγε μόνος του στο μέρος όπου ήταν θαμμένη η εικόνα. Στο χωριό ήρθε η νύχτα και όλοι απεχώρησαν από την αγορά. Σταμάτησε η συζήτηση στην πλατεία, αλλά μεταφέρθηκε σε κάθε σπίτι. Οι νοικοκυρές σταυροκοπιούνταν μπροστά στα εικονίσματα των σπιτιών, όπου άσβεστη έκαιε η κανδήλα.

Ο Κόκιας Σαββαρίκας δεν πίστεψε. Δεν είχε υπ’ όψιν του τη θρησκευτική, της Εκκλησίας μας ρήση:

«Ζήλευε τους εναρέτους, επεθύμει τους καλούς

και μην βάζεις εις το νου σου τους κακούς συλλογισμούς».

Κοιμήθηκε τον ύπνο του αμαρτωλού και το πρωί, σαν ξύπνησε, το θαύμα έγινε. Τα μάτια του βγήκαν από τις κόγχες τους έξω, αγρίεψε η όψη του και ο καθρέπτης του έδωσε την απάντηση: «Ο Άγιος σε τιμώρησε».

Βγήκε το πρωί, ζήτησε τον Ζαμάνη. Οι συμπατριώτες του τον είδαν αγριωπό και αναμαλλιασμένο. Είδαν το θαύμα. Τώρα πίστεψαν. Ο καθένας τους άρπαξε από ένα σκαπτικό εργαλείο και ξεκίνησαν με οδηγό τον Ζαμάνη. Έσκαψαν εδώ, έσκαψαν εκεί, η μέρα προχωρούσε, μα κανείς δεν ήθελε ν’ αποχωρήσει, κανείς δεν πεινούσε, αν και είχε φτάσει το μεσημέρι. Η εργασία συνεχίστηκε, σκάβοντας, πότε εδώ και πότε εκεί. Προχώρησαν σε βάθος, κανένα σημάδι δεν φαινόταν. Δεν απογοητεύτηκαν. Το απόγευμα βρήκαν την εικόνα. Ήταν ένα κουτί ξύλινο, σκεπασμένο, μισοφαγωμένο απ’ την πολυκαιρία. Το άνοιξαν και μέσα είδαν την εικόνα του Αγίου, σκεπασμένη με ασήμι. Στην αποκάλυψη της εικόνας όλοι σάστισαν, όλοι θαύμασαν, όλοι σταυροκοπήθηκαν. Το γεγονός χαιρετίστηκε στο Βογατσικό με ευλάβεια κι ενθουσιασμό. Οι ελπίδες των κατοίκων αναπτερώθηκαν και φούντωσε και τονώθηκε το θρησκευτικό τους συναίσθημα.

Μετέφεραν την εικόνα στην εκκλησία του χωριού, στην εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, την τοποθέτησαν στο κέντρο της, όπου έγινε το προσκύνημα όλων των κατοίκων. Άναψαν κεριά, έκαψαν θυμιάματα, έκαμαν αγρυπνίες, διαβάσματα, προσευχές, όλη τη νύχτα. Δεν άφησαν μόνον τον Άγιο. Σκέφτηκαν, ότι έπρεπε να μεταφέρουν την εικόνα στον τόπο που βρέθηκε και πως έπρεπε να κτίσουν εκκλησάκι και μοναστήρι στο τιμημένο όνομά του.

Η ανέγερση του πρώτου ιερού ναού της Μονής (έτη 1882 – 1884).

Άρχισαν οι εισφορές και οι έρανοι. Όλοι πρόσφεραν ό,τι είχαν, ό,τι μπορούσαν, χρήματα, διάφορα υλικά, λεύκες και λοιπά. Οι ευσεβείς Βογατσιώτες οδηγήθηκαν στη συλλογή των χρειωδών απ’ την ευσέβειά τους. Το πράγμα όμως δεν ήταν εύκολο, διότι, για να κτίσουν την εκκλησία του αγίου Κωνσταντίνου έξω απ’ το χωριό, έπρεπε να πάρουν την άδεια απ’ τις Τουρκικές Αρχές, που δεν την έδιδαν εύκολα. Κρυφά και με προσωπική εργασία του Ζαμάνη κτίστηκε στην αρχή ένα μικρό εκκλησάκι, αργότερα όμως, οικοδομήθηκε μεγαλύτερη εκκλησία, που σώζεται μέχρι σήμερα (σ.σ. σωζόταν έως το έτος 1975, που κατεδαφίστηκε και στη θέση του ανεγέρθηκε ο σημερινός επιβλητικός ναός).

Σύμφωνα με τις αφηγήσεις γερόντων κατοίκων του Βογατσικού, αμέσως μετά την ανέγερση του ναού άρχισαν να προσέρχονται για προσκύνηση της εικόνας του αγίου Κωνσταντίνου και πολλοί άνθρωποι απ’ τα γύρω χωριά, που είχαν τότε ανάμικτο πληθυσμό, Χριστιανούς και ελληνόφωνους Μουσουλμάνους, τους λεγόμενους Βααλάδες. Οι προσκυνητές αυτοί έκαμναν διάφορες δωρεές στον Άγιο, άλλος χωράφια, άλλος ζώα μικρά ή μεγάλα, ιδίως βόδια, αγελάδες και πρόβατα κι έτσι ιδρύθηκε ένα ιδιότυπο Μοναστήρι χωρίς Μοναχούς, που απόκτησε μεγάλη περιουσία σε χωράφια και ζώα. Ορίστηκε αμέσως Επιτροπή Διαχειρίσεως της περιουσίας της Μονής. Όλοι πρόσφεραν δωρεάν υπηρεσίες στον Άγιο. Ανάμεσα στους διακριθέντες Επιτρόπους ήσαν οι θεοσεβείς κάτοικοι του Βογατσικού, αλλά και άλλοι Χριστιανοί, όπως ο Μπουσνάκας, ο Ντούμπλης, ο Σαρίκος Δημήτριος και άλλοι. Το Μοναστήρι αναπτύχθηκε, τα θαύματα του Αγίου έγιναν ευρέως γνωστά. Ο Άγιος δεν έκαμνε διακρίσεις, αρκούσε μόνο η ύπαρξη μεγάλης και ακλόνητης πίστης.

Κατά την υπόδειξη του Αγίου Κωνσταντίνου και διά στόματος του θεοσεβούς Χρίστου Ζαμάνη, ανευρέθηκε κατόπιν και το Αγίασμα της ιεράς Μονής.. Ο Χρίστος Ζαμάνης, που δεν εγκατέλειψε ούτε στιγμή τον Άγιο, πέθανε σε βαθύ γήρας. Τάφηκε στη θέση που θάπτονται οι ιερείς, δηλαδή μπροστά στο ιερό του Αγίου Κωνσταντίνου.

 

Ο σύγχρονος ναός των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (έτους 1975)

Ο πρώτος ναός του αγίου Κωνσταντίνου Βογατσικού, ο οποίος, ως προαναφέρθηκε, οικοδομήθηκε κατά τη διετία 1882 – 84, ήταν μια απλή, μονόκλιτη, πετρόκτιστη, κεραμοσκέπαστη βασιλική, που είχε πλάτος 6 μ. και μήκος 9 μ, περίπου. Ο ναός αυτός διέθετε εντός του ένα προσκυνητάρι με τη θαυματουργή εικόνα του αγίου Κωνσταντίνου κι ένα λιτό τέμπλο, επί του οποίου ήταν αναρτημένες πέντε φορητές εικόνες άριστης τέχνης του ταλαντούχου Βογατσιώτη αγιογράφου, καθώς και μία πρωτότυπη εικόνα του Μυστικού Δείπνου, κατασκευασμένη από ελεφαντοστό (φίλντισι).

Ο εξεταζόμενος πρώτος ναός του Αγίου Κωνσταντίνου, με την πάροδο των ετών κατέστη ετοιμόρροπος και γι’ αυτό κατεδαφίστηκε και στη θέση του ανεγέρθηκε απ’ τους ευσεβείς ενορίτες του Βογατσικού, κατά το έτος 1975, το υπάρχον επιβλητικό Καθολικό (κεντρικός ναός) της παρουσιαζόμενης ιεράς μονής. Αυτός ο δεύτερος, κατά χρονολογική σειρά, ναός είναι βυζαντινού ρυθμού, σταυροειδής με τρούλο και φυλάσσει εντός του όλα τα κειμήλια και τις ιερές εικόνες της προϋπάρχουσας εκκλησίας.

Η Επανίδρυση (έτος 2005), η κανονική λειτουργία και το λαμπρό μέλλον της Ιεράς μονής των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Η παρουσιαζόμενη Ιερά μονή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, απ’ το έτος 1882 που ιδρύθηκε κι έως το 2005, δεν είχε Μοναστική Αδελφότητα, λειτούργησε δηλαδή επί 123 χρόνια παράτυπα, κατά έναν ιδιάζοντα τρόπο, χωρίς την παρουσία και τη διακονία Μοναχών στο ναό και στις λοιπές εγκαταστάσεις της. Το έτος 2005 όμως, ο Τριαδικός Θεός φώτισε τον τότε Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Σεβασμιώτατο Αντώνιο να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες και να επιτύχει επιτέλους την κανονική (ανα)σύσταση κι (επαν)ίδρυση της εν λόγω Μονής.

Μερικά χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο 2005, οι επώνυμοι άγιοι του Μοναστηριού Κωνσταντίνος και Ελένη εμφύσησαν ιερό ζήλο στην ψυχή κι ενέσπειραν ένθεο πόθο στην καρδιά της αδελφής Μαρίνας να καρεί Μοναχή στο ναό τους και να εγκαταβιώσει οριστικά σ’ αυτό (το Μοναστήρι). Έκτοτε η Μοναχή Φιλοθέη εργάζεται ακατάπαυστα με όλες της τις δυνάμεις, πνευματικές, σωματικές και υλικές, για την ορθή και πρέπουσα λειτουργία της Ιεράς Μονής και για την ανοικοδόμηση των κτιριακών εγκαταστάσεών της. Σ’ αυτόν τον ευλογημένο αγώνα της έχει την αμέριστη συμπαράσταση του φιλομόναχου νυν Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης κ.κ. Παύλου, καθώς και των ευσεβέστατων κατοίκων της γύρω περιοχής και γι’ αυτό όλα τα έργα που έγιναν έως σήμερα είναι καταπληκτικά κι αξιοθαύμαστα, όπως, βεβαίως, θα είναι και όσα γίνουν στο μέλλον.

H πνευματική ακτινοβολία της εν λόγω Ιεράς Μονής είναι  πολύ μεγάλη και η κοινωνική προσφορά της ιδιαίτερα σημαντική, προς δόξαν του Πανάγαθου Θεού μας και προς ωφέλεια των ευσεβών ανθρώπων της Δυτικής Μακεδονίας.

 

 

 

Πηγές/Πληροφορίες: σημειώσεις του Γεωργίου Τ. Αλεξίου (αρχείο της Ιεράς Μονής Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης)

 

 

 

Comments

comments