“Έφυγε” η μεγάλη Καστοριανή λαογράφος, ποιήτρια και συγγραφέας Ιφιγένεια Διδασκάλου
Την τελευταία της πνοή άφησε στη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία 101 ετών, η μεγάλη Καστοριανή λαογράφος, ποιήτρια και συγγραφέας, Ιφιγένεια Διδασκάλου.
Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1916. Δραστηριοποιήθηκε σε πολλούς πολιτιστικούς και κοινωνικούς συλλόγους και δημοσίευσε εξαίρετα άρθρα σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες.
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε αρκετές ξένες γλώσσες.
Αγάπησε την Καστοριά όσο λίγοι και προσέφερε “έργο” πολιτισμού, ανεκτίμητης αξίας.
Βιογραφία
Πρώτα χρόνια και σπουδές
Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1916. Όταν ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές της, σπούδασε στη Χαροκοπείο Σχολή Οικιακής Οικονομίας και στη συνέχεια έλαβε το πτυχίο υψίφωνης από το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Από νεαρή ηλικία διαμένει στην Θεσσαλονίκη, στην οποία γίνεται αναγνωρίσιμη ανάμεσα στους συγγραφείς και ποιητές της πόλης, παρόλο που δεν καταγόταν από την συμπρωτεύουσα.
Θεματολογία του συγγραφικού έργου
Αναφέρεται συνήθως για την εργογραφία της πάνω στην μακεδονική λαογραφία, με έναν τρόπο αφήγησης που χαρακτηρίζεται απλός και περιγραφικός. Εκτός από την λαογραφικά στοιχεία που συνέλεξε και απέδωσε στα έργα της, χρησιμοποιεί στοιχεία της ιστοριογραφίας της Αρχαίας Μακεδονίας. O τρόπος γραφής της χαρακτηρίζεται από τον κριτικό και συγγραφέα Πέτρο Χάρη ως ομαλός, και παρόλο που χρησιμοποιεί ομοιοκαταληξία που συνήθως ενοχλεί, κατορθώνει να αποδώσει με λυρικότητα τους στίχους, που θα μπορούσαν να εκφραστούν σε ένα τραγούδι.
Αρθρογραφία και πολιτιστική δραστηριότητα
Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, όπως και σε λογοτεχνικά ημερολόγια. Η πολιτιστική της δραστηριότητα παράλληλα με την συγγραφική είναι αδιάλειπτη στην Θεσσαλονίκη και στην Μακεδονία, τόσο πολύ ώστε να χαρακτηρίζεται ως καθιερωμένη. Έργα της δημοσιεύονται σε λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής, είναι κεντρική ομιλήτρια σε πολλές φιλολογικές εκδηλώσεις της συμπρωτεύουσας,είναι καλεσμένη ως ομιλήτρια σε πολλές πόλεις της Μακεδονίας, είναι μέλος κριτικών επιτροπών απονομής λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών βραβείων, συμμετέχει στις δραστηριότητες πολιτιστικών και φιλανθρωπικών συλλόγων της πόλης, και εκφωνεί πανηγυρικούς λόγους σε εκδηλώσεις εθνικής μνήμης.
Συμμετοχή σε συλλόγους και άλλες δραστηριότητες
Διετέλεσε ενεργό μέλος πολλών πολιτιστικών συλλόγων της Θεσσαλονίκης, όπως της Μακεδονικής Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας, και τον σύλλογο Φίλων του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας, του Συλλόγου Καστοριέων Θεσσαλονίκης του Σωματείου Κυριών και Δεσποινίδων Καστοριάς “Το Κέλετρον” και της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Είχε επίσης ραδιοφωνική εκπομπή στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας με κυρίως λαογραφικά και μουσικά θέματα.
Συναυλίες, φιλόμουσες εκδηλώσεις και μελοποίηση ποιημάτων
Διετέλεσε μέλος σε φιλόμουσους συλλόγους, όπως του Συνδέσμου Αποφοίτων Ωδείων. Έχει συμμετάσχει ως σοπράνο σε παραστάσεις όπερας και συναυλίες, όπως στο Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης, στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και σε άλλες χώρους πολιτισμού. Επίσης πολλά ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από Έλληνες μουσουργούς, όπως οι Χρήστος Δέλλας, Βασίλειος Θεοφάνους και Βασίλης Δόικος.
Τιμητικές διακρίσεις
Στις 29 Δεκεμβρίου 1962, η μελέτη της “Το δημοτικό τραγούδι της Καστοριάς” έλαβε το πρώτο βραβείο από το “Λασκαρίδειο Διαγωνισμό” του Λυκείου των Ελληνίδων Στις 30 Απριλίου 1969, η Ιφιγένεια Διδασκάλου τιμήθηκε από τον Ροταριανό Όμιλο Θεσσαλονίκης με το χρυσό μετάλλιο για την πνευματική και καλλιτεχνική της δραστηριότητα στη πόλη. Στις 12 Φεβρουαρίου 1979, απονεμήθηκε στην Ιφιγένεια Διδασκάλου το Χρυσό Βραβείο Γραμμάτων, σε ειδική εκδήλωση προς τιμήν της ίδιας, και του ποιητή και κριτικού Τάκη Γκοσιόπουλου, που διοργανώθηκε στην Θεσσαλονίκη από την Μουσική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος και υπό την αιγίδα Παμβορειοελλαδικής Ομοσπονδίας Βορειοελλαδικών Σωματείων στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Στην ίδια εκδήλωση τιμήθηκαν επίσης ο μουσικός Νικόλαος Αστρινίδης και ο ερευνητής και συγγραφέας Αλέκος Δαφνομήλης.
Το 1997, τιμήθηκε για την προσφορά της λαογραφία και τον πολιτισμό της Βόρειας Ελλάδας από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ έχει τιμηθεί τα τελευταία χρόνια από τον Δήμο Θεσσαλονίκης το 2009 και τον Δήμο Καστοριάς το 2010.
Εργογραφία
Παρακάτω παρουσιάζονται ενδεικτικά έργα της λαογράφου και ποιήτριας:
Ποιητικές συλλογές
«Άνθινες ώρες», εκδ. Τέχνη, 1958, σσ. 45
«Λυρικός Αμφορέας», εκδ. Κουσκουράς, 1960, σσ. 31
«Μνήμες και παρουσίες», εκδ. Νικολαΐδης, 1964, σσ. 41
«Παράθυρο στον ουρανό», εκδ. Νικολαΐδης, 1966, σσ. 42
«Χρονικά», εκδ. Αγροτικαί Συνεταιριστικαί, 1969, σσ. 28
«Ελεγείο στον πατέρα», 1976 (Α’ Μομφερράτειο Βραβείο Αθηνών, 1977)
«Σε τόνο προσωπικό», 1982
Πεζογραφία
«Καστοριανά» (ηθογραφίες), εκδ. Τέχνη, 1959, σσ. 119
«Απλός κόσμος: διηγήματα», εκδ. Νικολαϊδης, 1963, σσ. 86
«Στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα» (διηγήματα), 1989
Μελέτες
«Το δημοτικό τραγούδι της Καστοριάς», Σειρά Μακεδονική Εστία 2, Αθήνα: Μακεδονική Εστία, 1963 (Α’ Βραβείο Λασκαρίδειου Διαγωνισμού, 1962)
«Ο ποιητής Τάκης Γκοσιόπουλος», 1968
«Καστοριά, πατρίδα μου» (λαογραφία), 1976
«Τόποι και τραγούδια της Μακεδονίας» (ανθολογία), 1976
«Η γυναίκα της Πίνδου», Θεσσαλονίκη: Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης, 1975
«Η πρώτη εγκυκλοπαίδεια της Θεσσαλονίκης Θ. Κοντέου και ο Γενικός Διευθυντής της λογοτέχνης και κριτικός Τάκης Π. Γκοσιόπουλος», [Μελέτη, Έρευνα], Θεσσαλονίκη: [άγνωστος], 1983, σ. 39
«Μια γνωριμία με τον ποιητή Τάκη Γκοσιόπουλο, Παρουσίαση», Θεσσαλονίκη: [άγνωστος], 1984
«Ιστορίες και παραδόσεις της Μακεδονίας», Θεσσαλονίκη: Ζattas Publications, 2010
Διάφορα
«Από την πολιτιστική ανάπτυξη της δυτικής Μακεδονίας», Σειρά Πανδυτικομακεδονικό Συνέδριο 1, Θεσσαλονίκη: Ομοσπονδία Δυτικομακεδονικών Σωματείων Θεσσαλονίκης, 1987
Βιβλιογραφικές αναφορές
Αλεξάνδρα Παραφεντίδου, Τρεις ποιηταί της Θεσσαλονίκης Γιώργος Θ. Βαφόπουλος, Τάκης Π. Γκοσιόπουλος Ιφιγένεια Γ. Διδασκάλου: Μελέτη, χ.έ., Θεσσαλονίκη: 1968.
Αλέκος Δαφνομήλης, Τάκης Γκοσιόπουλος και Ιφιγένεια Διδασκάλου δύο πολύπλευρα πνευματικά αναστήματα του βορειοελλαδικού χώρου: Παρουσίαση – μελέτη, εκδ. Μουσική Ἑταιρεία Βορείου Ἑλλάδος, Θεσσαλονίκη: 1979.
Μπορείτε να απολαύσετε κάποια από τα ποιήματα της Ιφιγένειας Διδασκάλου…
Ανθολογημένα ποιήματα:
- Αγάπη… / Άνθινες ώρες (1959)
- Άνθινες ώρες / Άνθινες ώρες (1959)
- Επίκληση… / Άνθινες ώρες (1959)
- Ερωτικό… / Άνθινες ώρες (1959)
- Νανούρισμα / Άνθινες ώρες (1959)
- Παραπονιέμαι τώρα / Άνθινες ώρες (1959)
- Στοχασμοί / Άνθινες ώρες (1959)
- Ύπνε, στα δυο παιδάκια μου / Άνθινες ώρες (1959)
- Φαντασία / Άνθινες ώρες (1959)
- Φτωχός πραματευτής / Άνθινες ώρες (1959)
- Αντιθέσεις / Μνήμες και παρουσίες (1964)
- Απουσία / Μνήμες και παρουσίες (1964)
- Θέατρο / Μνήμες και παρουσίες (1964)
- Προσμονή / Μνήμες και παρουσίες (1964)
- Άδεια εποχή / Παράθυρο στον ουρανό (1966)
- Διάφραγμα / Παράθυρο στον ουρανό (1966)
- Διαπιστώσεις / Χρονικά (1969)
- Σε τόνο απολογίας / Χρονικά (1969)
- Το δρόμο μας / Χρονικά (1969)
