Μπουμπούνες και Χάσκαρης στην Καστοριά
Δύο έθιμα με μεγάλη ιστορία που επιβάλλεται να απολαύσουμε από κοντά την Κυριακή το βράδυ στην Καστοριά.
Ευκαιρία να κάνουμε μία σύντομη αναδρομή στις παιδικές μας αναμνήσεις. Ίσως μελαγχολούμε, ίσως χαμογελάμε, σίγουρα όμως ανυπομονούμε για αυτή την Κυριακή..
Μπουμπούνες:
Λείψανο της πυρολατρείας. Συνδέεται με τη φωτιά. Έθιμο που προέρχεται από την εποχή της ειδωλολατρείας. Μεγάλες φωτιές στήνονται σε πλατείες από Συλλόγους ή από ομάδες παιδιών.
Αξίζει να αναφέρουμε τη διαδικασία στησίματος μίας μπουμπούνας από παρέες σε γειτονιές της πόλης. Κάποιοι θα μάθουν, κάποιοι θα αναπολήσουν τα παιδικά τους χρόνια.
Αρκετό καιρό πριν τη μεγάλη βραδιά, τα παιδιά αρχίζουν τις προετοιμασίες. Μαζεύουν όσα περισσότερα “τσάκανα” μπορούν, ώστε να φτιάξουν τη μεγαλύτερη μπουμπούνα της πόλης. Ανά παρέες πηγαίνουν σε διάφορες περιοχές της πόλης (Προφήτης Ηλίας, γύρος Λίμνης) και μαζεύουν κλαδιά και ξύλα, κατάλληλα να καούν στην μπουμπούνα.
Για τη φύλαξη των “τσακάνων”, μάλιστα, επιστρατεύονται αποθήκες και υπόγεια των παιδιών ώστε να αποφυγουν την υγρασία αλλά να μην κινδυνεύσουν και από επιδρομείς. Τα ίδια τα παιδιά αναλαμβάνουν τη φύλαξη των θησαυρών τους με περίσσιο κουράγιο και ζήλο, σε βάρδιες.
Να υπογραμμίσουμε πως υπάρχει τεράστιος ανταγωνισμός μεταξύ των παιδιών διαφορετικών γειτονιών για το ποιος θα κάνει την “καλύτερη” μπουμπούνα. Πολλές φορές μάλιστα έχουν αναφερθεί “κλοπές” στα “τσάκανα”. Αστείο;Καθόλου, θα απαντούσαν οι μικροί διοργανωτές…
Σήμερα τη διοργάνωση έχουν αναλάβει οι Σύλλογοι και ο Δήμος, κυρίως.
Την Κυριακή το βράδυ μαζεύεται πολύς κόσμος και ανάβουν την Μπουμπούνα. Γύρω γύρω χοροί, τραγούδια, χαλβάς, κρασί και ξεφάντωμα μέχρι να σβήσει η μπουμπούνα.
(Αν είστε τυχεροί κάποιος Παραδοσιακός Σύλλογος θα παρουσιάσει χορευτικά τμήματά του, προσδίσδοντας ακόμα μεγαλύτερο κέφι και χαρά στους παρευρισκόμενους.)
Παλιαπούλιες:
Οι αντίστοιχες Μπουμπούνες του Άργους Ορεστικού.
Χάσκαρης:
Στην άκρη ενός πλάστη, δένεται μία κλωστή ( έως μισό μέτρο). Στην άκρη της κλωστής τυλίγεται ένα βρασμένο αυγό.
Ο μεγαλύτερος σε ηλικία πιάνει τον πλάστη και τον κατευθύνει στο στόμα ενός μέλους της οικογένειας. Καθένας στον οποίο κατευθύνεται το αυγό προσπαθεί να το “αρπάξει” με το στόμα του. Σε περίπτωση που αποτύχει με την πρώτη προσπάθεια, γίνεται επανάληψη άλλες δύο φορές. Όταν και αν “αρπάξει” τελικά το αυγό, οι γύρω τον επικροτούν με επιφωνήματα. Κρατάει φυσικά και το αυγό.
Με τη σειρά όλα τα μέλη της οικογένειας παίρνουν μέρος στο “χάσκαρη”. Με διαφορετικά αυγά, φυσικά.
(σ.σ. Στα παραδοσιακά βιβλία αναφέρεται πως όταν γίνει ο χάσκαρης σε όλους ο μεγαλύτερος σε ηλικία καίει την κλωστή που χρησιμοποιήθηκε αναφωνώντας, μέχρι να καεί ολόκληρη, κάποιο από τα προϊόντα που καλλιεργεί.)
tip: Το έθιμο του χάσκαρη γίνεται σε όλα τα μέρη όπου διοργανώνονται μπουμπούνες. Οι Σύλλογοι έχουν εξασφαλίσει τα απαραίτητα. Μη διστάσετε να δοκιμάσετε.
Τί συμβολίζει: Με το αυγό “σφραγίζεται” το στόμα για τη νηστεία της Σαρακοστής – Με το αυγό πάλι θα “ανοίξει” πάλι μετά την Ανάσταση.
Αποκριά στην Καστοριά – Συμμετέχουμε στη Γιορτή
