TREZOROS: «Οι χαμένοι Εβραίοι της Καστοριάς», τον Απρίλιο στην Αμερικανική τηλεόραση – Το Studio Trasias συνεργάστηκε για την παραγωγή του
ΤΟ STUDIO TRASIAS ΕΙΧΕ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ RUSSO ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ του ανανεωμένου «TREZOROS». Eίναι ένα ντοκυμαντέρ το οποίο χρησιμοποιεί αρχειακό υλικό και μαρτυρίες πρώτου προσώπου για να καταγράψει τη μικρή γνωστή ιστορία της εβραϊκής κουλτούρας της Ελλάδας 2200 ετών – με αποκορύφωμα τα γεγονότα που τελικά οδήγησαν στην καταστροφή του κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
TREZOROS: <<ΟΙ ΧΑΜΕΝΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ>> καταγράφουν την εβραϊκή ζωή και τον πολιτισμό της Καστοριάς.
Εδώ,οι Εβραίοι και οι Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί έζησαν μαζί σε αρμονία για περισσότερο από δύο χιλιετίες μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οταν αυτή η μακρά και πλούσια ιστορία θα εξαλειφτεί, μας οδηγεί από την χαρούμενη αθωότητα των προπολεμικών χρόνων μέσα από τους καρδιακούς αγώνες του Ολοκαυτώματος σε ένα μοναδικό τόπο με την ιστορία ενός ελληνικού εβραϊκού πολιτισμού που χάθηκε για πάντα.
Το ντοκιμαντέρ Trezoros: <<Οι χαμένοι Εβραίοι της Καστοριάς>> γίνονται διαθέσιμοι στους σταθμούς της Αμερικανικής Δημόσιας Τηλεόρασης τον Απρίλιο του 2018.
Δείτε το άρθρο – αφιέρωμα στη σελίδα current.org για το μοναδικής σημασίας Ντοκυμαντέρ.
Το παραθέτουμε μεταφρασμένο (με τη βοήθεια της αυτόματης μετάφρασης της Google):
Ο κινηματογραφιστής Lawrence Russo χρειάστηκε να κάνει το ντοκιμαντέρ Trezoros: Οι χαμένοι Εβραίοι της Καστοριάς για έναν απλό λόγο: να μνημονεύσει μια ζωντανή διαθρησκευτική κοινότητα που σχεδόν ξεχάστηκε μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Όποτε εμφανίζεται το θέμα των Ελλήνων Εβραίων, οι περισσότεροι λένε« Υπάρχει κάτι τέτοιο; »είπε ο Ρούσσο.
Καστοριά
Η Καστοριά, μια ήσυχη πόλη σε μια γραφική χερσόνησο στη βόρεια Ελλάδα, φιλοξενούσε περίπου 900 Εβραίους που έζησαν για γενιές μαζί με τους χριστιανούς. Πριν από τον πόλεμο, μοιράζονταν φιλίες, σχολεία, επιχειρηματικές σχέσεις – ακόμα και διακοπές, με τους Χριστιανούς να φορούν κοστούμια για εορταστικά εβραϊκά πάρτυ Purim.
Όταν οι δυνάμεις του Άξονα εισέβαλαν στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1940, η εβραϊκή κοινότητα ήταν αρχικά ασφαλής υπό την ιταλική κατοχή. Αλλά με το χρόνο, οι Ναζί διεκδίκησαν τον έλεγχο. Οι Εβραίοι στην Καστοριά απέρριψαν τις προσφορές των Χριστιανών φίλων να κρυφτούν, φοβούμενοι ότι οι Γερμανοί θα τους σκότωναν επίσης. Μέχρι το τέλος του πολέμου, μόνο 38 από τους Εβραίους της Καστοριάς είχαν επιβιώσει από το Ολοκαύτωμα.
Η μία ήταν η μητέρα του Russo, η Λένα. Ήταν πάντα διατεθειμένος να μιλήσει για τη ζωή της στο Άουσβιτς. Ο Russo μεγάλωσε ακούγοντας μόνο ευχάριστες ιστορίες για την Καστοριά. «Αλλά πήρα εκείνους με ένα σιτάρι αλάτι επειδή απλά δεν θα μπορούσε να είναι τόσο όμορφο και ειδυλλιακό» όπως περιέγραψαν, είπε. Μόλις ο Russo άρχισε να μιλάει με άλλους Καστοριανούς, συνειδητοποίησε ότι αυτές οι μνήμες ήταν ακριβείς.
Στην όμορφη πόλη με τη βυζαντινή αρχιτεκτονική, όπου κατοικούν οι γουνοφόροι και οι ψαράδες, οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί ζούσαν ευχαριστημένες ζωές. Πολλοί μιλούσαν τον Λαδίνο, μια παλιά ισπανική διάλεκτο με λεξιλόγιο από την εβραϊκή. Ο Τραπεζόρος είναι μια Ιουδαϊσο -ισπανική περίοδος ενθουσιασμού που σημαίνει «θησαυρούς». Την Παρασκευή νύχτες οι Εβραίοι δεν μπορούσαν να δουλέψουν στο Σαμπάτ, έτσι οι χριστιανοί γείτονες άναψαν τις φωτιές τους. Οι Εβραίοι επέστρεψαν την εύνοια στη Μεγάλη Παρασκευή.
Lena Russo, δεξιά, με δύο από τα αδέλφια της στην Καστοριά.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι επιζώντες της Καστοριάς είχαν αρχίσει να πεθαίνουν. Ο Russo ήθελε να καταγράψει τις προφορικές του ιστορίες πάνω στην ταινία. Μετά την ταινία Schindler’s List του Ολοκαυτώματος του 1993 ,
Η μητέρα του Ρούσσο άρχισε να αισθάνεται άνετα ότι οι άνθρωποι θα πίστευαν τις εμπειρίες της, είπε.
Πρόσφατα βοήθησε να ανοίξει ένα κινηματογραφικό στούντιο στην πόλη της Νέας Υόρκης, ένα Σκοπευτήριο και ο μακρινός ξάδερφος, σκηνοθέτης Larry Confino, παρακολούθησαν το άνοιγμα. Η οικογένεια του Confino από την πλευρά του πατέρα του ήταν κάτοικοι της Καστοριάς που είχαν στην κατοχή τους ένα κατάστημα υφασμάτων. Οι ξαδέλφες του κινηματογραφιστή άρχισαν να συζητούν τη συνεργασία σε ένα ντοκιμαντέρ.
Ο Ρούσσο ήξερε ότι οι συνεντεύξεις με τη μητέρα του θα ήταν βασικό μέρος της ταινίας. «Αλλά δεν ήξερα πώς να το προσεγγίσω σε επαγγελματικό επίπεδο, γυρίζοντας ταινία τη δική μου μητέρα», είπε, παραδεχόμενος ότι μερικοί αισθάνονται «άβολοι». Η συνομιλία εξομαλύνθηκε σε τρεις κινηματογραφικές συναντήσεις, είπε.
Εκτός από τις συνεντεύξεις με τους εβραίους επιζώντες και τους χριστιανούς φίλους τους, ο Ρούσσο και ο Ραμπινό αποκαλύφθηκαν από τα μέλη της οικογένειας δυο τροχοί ιστορικού πλάτους 16mm που πυροβολήθηκαν στην Καστοριά. Τα κυλίνδρους περιελάμβαναν ακόμη και εικόνες του αστυνομικού Benjamin Honen, ενός ψηλού, γκρίζου γενειοφόρου άνδρα που κάλεσε τα νέα της ημέρας για τους κατοίκους.
Μετά την ολοκλήρωση της ταινίας, ο Confino, ο Russo και η μητέρα του εμφανίστηκαν στις 23 Ιουνίου στο Μουσείο Μνημείων του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ στην Ουάσινγκτον, για προβολή. Οι τρεις έλαβαν ένα σταθερό χειροκρότημα μετά τη σειρά ερωτήσεων και απαντήσεων. «Ήταν μια υπέροχη στιγμή», υπενθύμισε ο Russo.
Αλλά την 1η Ιουλίου, η μητέρα του πέθανε μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Ήταν 95 ετών.
«Τους μήνες που πέρασαν, έκανα πολλή σκέψη», δήλωσε ο Ρούσκο, προσθέτοντας ότι είναι «τόσο ευγνώμων» για την ευκαιρία να πει την ιστορία της Καστοριάς με τη βοήθεια της μητέρας του. Η ταινία είναι αφιερωμένη στον αδελφό της, ο οποίος εμφανίζεται μαζί με τη Λένα αλλά πέθανε πριν από την ολοκλήρωσή της.
Το ντοκιμαντέρ έχει προβληθεί σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Καννών. Μια προβολή στην Καστοριά ήταν ένα ιδιαίτερα αξιομνημόνευτο γεγονός για τον Russo. Περίπου 400 άτομα συνέλαβαν το αίθριο του συνεδριακού κέντρου για την ταινία, η οποία είχε ειδικά υπότιτλους στα ελληνικά.
Ο Russo κάθισε δίπλα σε 26χρονη μητέρα της Καστοριάς. «Δεν είχε ιδέα ότι οι Εβραίοι έζησαν εκεί – και ζει στην πόλη!» Είπε ο Ρούσσο. «Έτσι αυτή η ταινία είναι να πω,» Γεια σας, κι όμως υπήρχαν, είχαν μια μακρόχρονη κουλτούρα με μια πλούσια ιστορία και ήταν καλοί άνθρωποι. »
Trezoros: Οι χαμένοι Εβραίοι της Καστοριάς γίνονται διαθέσιμοι στους σταθμούς της Αμερικανικής Δημόσιας Τηλεόρασης τον Απρίλιο του 2018. Οι πρώην εργασίες της Russo για τη δημόσια τηλεόραση περιλαμβάνουν την ταινία μικρού μήκους PBS ShortCuts από το 1997 έως το 2000, με φιλοξενούμενους όπως ο κωμικός Louis CK.
